Nhạc lý cơ bản (phần 2)

Huynh Nguyen · 22/3/13

Âm Giai - Scale
Có rất nhiều câu hỏi đơn giản được đặt ra như:
- Làm sao biết cung Bm gồm những nốt nào? Lấy công thức Cung (Whole) - Nửa cung (Half) của âm giai thứ tự nhiên để tính? Dĩ nhiên là không!
- Nếu ai đó chỉ cho bạn cách xác định giọng bằng cách lấy dấu # cuối cùng + 1/2 cung hoặc dấu b kế cuối hay một cách thức riêng biệt nào đó thì có bao giờ chúng ta đặt câu hỏi đơn giản như.....Tại vì sao?
- Trong trường hợp bộ khóa có 1 dấu #, thì dấu # đó luôn được đặt ngay trên dòng kẻ thứ 5 của khóa Sol? Vì sao nó luôn là F# mà không phải là một nốt khác?
- Tại sao khóa có 1 dấu b thì luôn nằm ngay trên dòng kẻ thứ 3 của khóa Sol? Vì sao nó luôn là Bb mà không phải là Nốt nào khác?
- Tương tự 2 trường hợp trên, nếu nhiều dấu #,b hơn thì sao? Tại sao lại như vậy?
.................
.................

Đó là tất cả những gì thuộc về âm giai. Chúng ta bắt đầu nhé!

I. Âm Giai Trưởng Tự Nhiên (Major Scale)
A. Cấu trúc : W W H W W W H
I - II - III - IV - V - IV - VII - I
C - D - E - F |-| G - A - B - C
-------------- -----------------
Tứ liên âm I ---- Tứ liên âm II

Trong đó, các bậc của âm giai đều có tên gọi khác nhau
Bậc I : Chủ âm
Bậc II : Thượng chủ âm
Bậc III : Trung âm
Bậc IV : Hạ át âm
Bậc V : Át âm
Bậc VI : Hạ trung Âm
Bậc VII : Cảm âm

Tính từ dưới lên trên, lẩy chủ âm làm chuẩn ta được:
Hạ Át (F) --------Quãng 5 ----- Chủ âm (C) ------ Quãng 5 ------- Át (G)
Hạ Trung (A) ---- Quãng 3 ----- Chủ âm (C) ------ Quãng 3 ------- Trung âm (E)

B. Sự hình thành các âm giai mới
I - II - III - IV - V - IV - VII - I
C - D - E - F |-| G - A - B - C
-------------- -----------------
Tứ liên âm I ---- Tứ liên âm II

*Sự xuất hiện lần lượt các dấu #
- Lấy tứ liên âm II về làm tứ liên âm I và thành lập một tứ liên âm II mới nối tiếp đi lên, dấu # đầu tiên sẽ xuất hiện ngay tại âm bậc VII. Cụ thể ở đây là G Major

I - II - III - IV - V - IV - VII - I
G - A - B - C |-| D - E - F# - G
-------------- -----------------
Tứ liên âm I ---- Tứ liên âm II

- Tiếp tục lấy tứ liên âm II của G Major làm tứ liên âm I, thành lập thêm tứ liên âm II mới đi lên, dấu # mới vẫn tiếp tục xuất hiện tại âm bậc VII. Ở đây là D Major
I - II - III - IV - V - IV - VII - I
D - E - F# - G |-| A - B - C# - D
-------------- -----------------
Tứ liên âm I ---- Tứ liên âm II

- Tổng quát:
G - A - B - C - D - E - F# - G (1#)
D - E - F# - G - A - B - C# - D (2#)
A - B - C# - D - E - F# - G# - A (3#)
E - F# - G# - A - B - C# - D# - E (4#)
................

Nhận xét:
*Các dấu # lần lượt xuất hiện theo chu kỳ quãng 5 đúng : F - C - G - D - A - E - B
Nếu khóa có 1# thì chắc chắn sẽ là nốt F#
Nều khóa có 2# thì chắc chắn sẽ là nốt F#, C#
Tương tự, 3# sẽ là F#,C#,G#
.............

*Các dấu # mới xuất hiện ngay trên bậc VII của âm giai
-Dấu # cuối cùng trong dãy là cảm âm, do đó cách chủ âm 1/2 cung
=> Lấy dấu # cuối cùng + 1/2 cung ta được âm giai cần tìm!

Vd:
Nếu gặp 1 Sheet nhạc mà đầu khóa ghi 2 dấu #
- Không cần phải dò nốt trên khuôn nhạc cũng đoán được nó sẽ là F# và C#
- Dấu # cuối cùng là C# + 1/2 = D, ta được D Major Scale

Nếu gặp 1 Sheet nhạc mà đầu khóa ghi 3 dấu #
- Ta cũng đoán được 3 nốt đó là : F#, C#, G#
- G# + 1/2 = A, A Major Scale

* Sư xuất hiện các dấu b
I - II - III - IV - V - IV - VII - I
C - D - E - F |-| G - A - B - Ca
-------------- -----------------
Tứ liên âm I ---- Tứ liên âm II

- Ngược lai, Lấy tứ liên âm I về làm tứ liên âm II và thành lập một tứ liên âm I mới nối tiếp đi xuống, các dấu b sẽ xuất hiện ngay tại âm bậc IV. Cụ thể ở đây là F Major

I - II - III - IV - V - IV - VII - I
F - G - A - Bb |-| C - D - E - F
-------------- -----------------
Tứ liên âm I ---- Tứ liên âm II

- Tương tự như ở trên, với cách thực hiện này ta có:
F - G - A - Bb - C - D - E - F (1b)
Bb - C - D - Eb - F - G - A - Bb (2b)
Eb - F - G - Ab - Bb - C - D - Eb (3b)
Ab - Bb - C - Db - Eb - F - G - Ab (4b)
.............

*Nhận xét:
- Các dấu b xuất hiện theo chu kỳ quãng 4 đúng (Ngược lại với dấu #): B - E - A - D - G - C - F
- Nếu khóa 1b thì sẽ là Bb, tương tự như trên với 3b là Bb, Eb, Ab.
- Dấu b kế cuối là tên của âm giai

Vd: Nếu 1 bài nhạc ghi là 3b tại đầu khóa nhạc
- Tương tự, ta đoán ngay được nó là Bb,Eb,Ab
- Dấu b kế cuối là nốt Eb, ta biết đây là Eb Major Scale

II. Âm Giai Thứ Tự Nhiên, Thứ Giai Điệu, Thứ hòa âm, Trưởng hòa âm.
- Vi âm giai thứ tự nhiên chính là âm giai song song với trưởng tự nhiên có cùng dấu hóa. Cho nên, cứ lấy bậc VI làm chuẩn là được.
Vd: C - D - E - F - G - A - B - C (C Major)
A - B - C - D - E - F - G - A (A Minor Scale)

A - B - C#-D - E - F# - G# - A (A Major)
F# - G# - A - B - C# - D - E - F# (F# Minor Scale)

- Muốn có thứ hòa âm, ta # bậc VII của âm giai thứ tự nhiên lên:
A - B - C - D - E - F - G# - A (A Harmony Minor Scale)

- Muốn có thứ giai điệu, ta # bậc VI, VII lên:
A - B - C - D - E - F# - G# - A (A Melodic Minor Scale)

Vd: Nếu ai đó hỏi bạn Bm gồm những nốt nào thì công việc bạn cần làm tuần tự như sau:
- Bm là giọng thứ song song của giọng trưởng nào? Tính lên quãng 3 thứ từ B ta có : B - D, vậy nó là dấu hóa của D Major
- Bậc VII của D Major là C# tự động bạn sẽ hiểu nó là khóa 2#
=> Bm: B - C# - D - E - F# - G - A - B

Bài sưu tầm

Nhạc lý cơ bản (phần 2)

Huynh Nguyen

Well-Known Member

Bài hát cùng thể loại